İnsanoğlu beyni ve duyguları ile yaşayan bir varlıktır. Hatta duygular beyni, beyin duyguları etkiler. Bu açıdan düşünüldüğünde hepimiz için ruh halimizin durumu yaşam kalitesini etkiler. İş ya da gündelik hayatımızda yer alan insanların bize davranışları da duygularımızı derinden etkileyen olgulardır. Ancak bazı insanlar bize hak ettiğimiz gibi davranmak yerine bizi aşağılayıcı tavırlar sergileyebilir. Siz de aşağılandığınızı hissediyorsanız psikolojide aşağılanma neden kaynaklanır? adlı yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.
İnsanlar Birbirini Neden Aşağılar?
Psikolojide aşağılanma hissi birinin sizi küçük düşürmek için kasıtlı olarak yaptığı davranışlar olabildiği gibi biriniz sizi başkalarının gözünde kötü görünmenizi sağlamak için kasıtlı olarak bir şey yaptığı hissidir. Üstelik bu durum üzerinde hiçbir gücünüz olmadığını hissetmeniz de cabası. Peki, insanlar birbirini neden aşağılar? Bir insan diğerini aşağıladığında aşağılanan taraf kendini çok kötü hisseder. Bununla birlikte birisi sizi kasti olarak aşağlık hissetmenizi sağlar. Burada aşağılamanın anahtarı kasti olmasıdır. Kısacası aşağılayan kişi bunu yaparken size karşı yaptıklarını hepsinin bilerek ve farkında olarak yapar. Aşağılama olaylarının hemen hepsinde kendinizi aşağılanmış, aptal ve değersiz hissettiren bir eylem ve bunu bilerek yapan bir kişi bulunur. Genellikle kişilerin aşağılama eylemini yapmalarının iki sebebi bulunur. Öncelikle bu kişilerin niyetleri kötüdür. Diğer kişiyi açıkça sevmiyorlardır ya da diğer kişi onlara yaptığı hataya karşılık misilleme yapmak ister. Bu nedenle de kişiler birbirlerini aşağılayabilir.
Aşağılanmanın Diğer Duygularla İlişkisi
Aşağılanma utanç, öfke, kızgınlık, reddedilme gibi duygularla ilişkili ve bağlantılıdır. Aşağılanmak genel olarak kişinin algılanan ve var olan durumu ile ilişkilidir. Örneğin belli bir alanda bir kariyeri ve ünü olan bir kişi bir gazetede ya da televizyonda veya sosyal medyada yapılan bir yorumla kendini aşağılanmış hisseder. Aşağılama fiili aşağılayan ile aşağılanan arasındaki tam anlamıyla bir güç gösterisidir. Aşağılama işlemini gerçekleştiren kişi aşağılanan kişiden daha üstün bir statüye sahip olduğunu kanıtlar. Aşağılayan kişi mutlaka güç gösterisine tanık olacak seyirciye ihtiyaç duyar. Seyirci yoksa bu güç oyununun etkisi olmaz.
Reddedilme
Başka birinin sizi aşağılaması reddedilme hissi ile beraber ortaya çıkabilir. Örneğin sevdiğiniz kişinin sizi sevmemesi gibi durumlarda aşağılanma hissine benzer bir durum yaşamanıza neden olabilir. Her ikisinde de kendinizi berbat hissedersiniz. Ancak reddedilme ile aşağılanmanın pek de ilişkisi yoktur. Aralarındaki en büyük fark, sevdiğiniz kişi tarafından reddedilmeniz kötü hissettirebilir ama sizi reddeden kişi neden olduğu durumun farkında olmaz. Oysa aşağılanma duygusunda aşağılayan kişi bunu bilerek ve isteyerek yapar.
Utanç
Aşağılanmayla birlikte utanç duygusu da ortaya çıkarak sizin kendinizi kötü hissetmesine neden olabilir. Aşağılanma eylemi her zaman başka biri tarafından kasti olarak yapılmasına karşılık utanmaya sebep olan olaylar tesadüfi ya da kişinin kendi yaptıklarının sonucunda ortaya çıkabilir. Üstelik utanma duygusunda kişi kendine ve başkalarının onu nasıl algıladığına odaklanırken, aşağılamada diğer kişinin kasten yaptığı ve neden olduğu incitme ile ilişkilidir. Aşağılanma, küçük düşmek ve utanmak ile aynı anlamda kullanılabilir.
Öfke
Aşağılanma ve öfke duygusu birbirleriyle tam zıt duygulardır diyebilir. Aşağılanma eyleminde aşağılanmaya maruz kalan kişi genellikle geri çekilip duruma boyun eğer. Öfke ise bir kişiyi karşıt hale getirir. İki duygu birbirinden farklı olsa da iki duyguya neden olan şartlar birbirine benzeyebilir. Bir kişi bilinçli olarak size haksızlık edebilir ya da sizi küçük düşürebilir. Birinin öfke veya aşağılanma hissine neden olan olay, diğer kişi ya da durum üzerinde sahip olduğu güç ya da kontrol miktarı olarak tanımlanabilir. Örneğin, Ayşe herkesin önünde Ahmet hakkında küçük düşürücü bir laf ediyor. Ahmet kendini Ayşe’den daha yüksek bir statüye sahip olduğunu düşünürse sinirlenip misilleme yapma olasılığı yüksektir. Ancak Ahmet kendisini daha düşük bir statüde olduğunu düşünürse aşağılanmış hissetme olasılığı daha yüksektir ve dolayısıyla itirazlarını da yutar.
Aşağılanmaya maruz kalan kişilerde zamanla öz değer eksikliği görülebildiği gibi kendine güven konusunda da azalma gözükebilir.
