Çocukların gelişim süreçleri farklılık gösterir. Çocuklar ergenlik dönemine kadar kademeli olarak fiziksel, konuşma, zihinsel ve bilişsel gelişim açısından çeşitli değişiklikler geçirirler. Belirli değişiklikler, yaşamın belirli yaşlarında meydana gelir. Gelişimsel kilometre taşları olarak bilinen bu değişiklikler, çocuğunuzun doğru hızda gelişip gelişmediğini izlemenize yardımcı olabilir. Bu kilometre taşlarına ulaşamamak, gelişimsel bozuklukları veya genetik durumları gösterebilir.
Çocukların Gelişim Süreçleri Kaç Evreden Oluşur?
Uzmanlar, çocuk gelişimini farklı aşamalara ayırma konusunda farklılık gösterir. Bazıları çocukların gelişimini dört evrede, bazıları beş evrede, bazıları da altı evrede tanımlamıştır. Evrelerin sayısı farklılık gösterse de temelde aynı kalan, belirli bir yaşta veya yaş aralığında meydana gelen değişikliklerdir. Gelişimsel bozuklukların çoğu, bir çocuğun ergenliğe ulaştığı zaman teşhis edildiğinden, çocuk gelişimi genellikle beş aşamaya ayrılır.
1. Yenidoğan
Yaşamın ilk iki ayında yenidoğan bebeğiniz dış uyaranlara otomatik olarak tepki verir. Yenidoğan bebeğiniz bir ihtiyacını belirtmek için başını sağa sola hareket ettirebilir, yakın nesneleri görebilir, seslere doğru dönebilir ve ağlayabilir. Yaşamın üçüncü ayında yenidoğan bebeğiniz size gülümsemeye başlar.
2. Bebek
Bebeğiniz 1 yaşına geldiğinde birçok yeni yeteneği hızla gelişir:
- 3-6 aylıkken bebeğiniz tanıdık yüzleri tanıyabilir, konuşmaya başlayabilir, baş hareketlerini kontrol edebilir ve ellerini birleştirebilir.
- 6-9 aylıkken bebeğiniz desteksiz oturmaya başlar, ayakta tuttuğunuzda zıplayabilir ve kendisine seslenen kişilere tepki verebilir. Bebeğiniz jestlerle iletişim kurmaya başlar.
- 9-12 aylık bebeğiniz nesneleri işaret edebilir, nesneleri kaldırabilir, emekleyebilir ve hatta destekle ayakta durabilir. Bebeğiniz ses ve mimikleri taklit edebilir.
3. Yürümeye başlayan çocuk
Çocuğunuz 1-3 yaşları arasında kendi başına ayakta durabilir, yardımsız yürümeyi öğrenebilir, koşmaya ve kısa adımlarla merdiven çıkmaya başlayabilir. Çocuğunuz güle güle diyebilir, kalem veya pastel boya tutabilir, daire çizebilir, birkaç kelime ve hatta kısa cümleler söylemeyi öğrenebilir ve hatta basit talimatları takip edebilir.
4. Okul öncesi
3-5 yaş arası çocuğunuzun motor becerileri gelişir. Çocuğunuz top atıp yakalayabilir, zıplayabilir, kendi kendine giyinmeyi öğrenebilir ve çiçek gibi uygun yapıları çizebilir. Tam, uzun bir cümleyi ve hatta 2-3 cümleyi rahatlıkla konuşabilir. Tuvalet eğitimi ile birlikte 4 yaşından itibaren banyoda tuvalete gitmeye ve tuvaleti tek başına kullanmaya başlar.
5. Okul çağı
Okul çağı 6-17 yaş arasıdır. Bu yaşta çocuğunuz bağımsız olmayı ve kendi fikirlerini oluşturmayı öğrenir. Öğrenme, konuşma ve yazma iyice yerleşir. Çocuğunuz bu çağda kıskançlık, aşk ve daha pek çok farklı duygu geliştirir ve bunları kelimeler ve jestlerle ifade edebilir. Arkadaşlıklar geliştirirler ve genellikle bu aşamada en iyi arkadaşları edinirler. Ergenlik döneminde ve sonrasındaki cinsel gelişim çocukları flört etmeye yönlendirir.
Çocuğunuzun hayatının belirli bir aşamasında geride kaldığından endişe ediyorsanız, çocuğunuzu bir çocuk doktoruna götürmelisiniz. Çocuk doktoru, çocuğunuzun normal olup olmadığını veya bazı gelişimsel bozuklukları olup olmadığını anlamanıza yardımcı olabilecek bir gelişimsel tarama testi yapabilir.
