Sevdiğiniz ve değer verdiğiniz birinin sevdiği birisini kaybetmesi hayatının düzenini bozmakla kalmaz onu da sonsuza kadar değiştirir. Değer verdiğiniz kişinin sevdiği birinin ölümünü deneyimlemesi onun için yeterince zorken sizin de yas tutan birine nasıl davranacağınızı bilemeyebilir ve bu durum sizin için oldukça zor gelebilir. Üstelik siz sevdiğiniz birinin ölümünü henüz deneyimlemediyseniz böylesine zor bir deneyimden geçen birine destek olmak daha da zor olabilir. Yas tutan birisine nasıl davranılır? Yas tutan birine ne söylenir? Gibi konularda fikir sahibi olmak isteyenler için yas tutan birini desteklemenin farklı yolları bulunur. Değer verdiğiniz birisinin bir kaybının ardından o yas tutarken siz ne söyleyeceğinizi ya da ne yapacağınızı bilmek zor olsa da öncelikle yas tutan kişinin depresyon, öfke, suçluluk ve derin üzüntü gibi çok yoğun ve acı verici duygularla mücadele ettiğini bilmeniz gerekir. Bununla birlikte yas tutan kişinin tuttuğu yas sürecinde kendilerini çok yalnız hissettiklerini unutmayın.
Yas Tutan Birine Nasıl Destek Olursunuz?
Değer verdiğiniz birinin sevdiği biri öldüğünde değer verdiğiniz kişi yas sürecine girerken siz de ona nasıl destek olacağınızı bilmediğiniz bir sürece girebilirsiniz. Bu kadar zor bir zamanda yas tutan sevdiğinizi desteklemeye çalışırken yanlış bir şey söylemekten ya da onu daha da kötü hissettirmekten korkabilirsiniz. Bu korku son derece anlaşılabilir ancak bu korkunuzun yas tutan sevdiğiniz birine destek olmanızı engellemesine izin vermeyin. Çünkü yas sürecinde olan değer verdiğiniz kişinin bu süreçte size ve desteğinize her zamankinden daha çok ihtiyacı var. Unutmayın bu süreçte sevdiğiniz kişiden cevap almaya, ona tavsiye vermeye ya da tüm doğru şeyleri söylemenize gerek yok. Sevdiğiniz kişinin yas sürecinde yapacağınız en önemli şey onun için sadece orada olmaktır. Sevdiğiniz kişi yaşadığı büyük acıyla başa çıkarken ve yavaş yavaş yas sürecinden çıkmasını sağlayacak şey sizin ona vereceğiniz destek ve ona göstereceğiniz şefkatin yanı sıra varlığınızdır.
Yas Tutan Birine Yardım Etmenin Yolları
Yas tutan sevdiğimiz birine hepimiz yardım etmek isteriz ancak ne yapacağımızı bilemediğimizden yas tutan sevdiğimiz kişiden uzak durmak onun bize ulaşmasını engelleyebilir. Bu nedenle yas tutan sevdiğinize onu dinlemek için orada olduğunuzu söyleyin. Yas tutan birine yardım ederken herkesin farklı şekilde ve farklı sürelerde yas tuttuğunu da bilmeniz gerekir. Cenazeden sonra yas tutan sevdiğinize desteğinizi sürdürmekten vazgeçmeyin.
- Yas Tutma Sürecini Anlayın: Yas tutma sürecini ne kadar iyi anlarsanız yas tutan sevdiğiniz birine rahatlıkla yardım edebilirsiniz. Öncelikle yas tutmanın doğru ya da yanlış bir yolu bulunmuyor. Keder, derin üzüntü her zaman öngörülebilir biçimde ya da düzenli olarak ortaya çıkmayabilir. Yas tutan kişide inişler, çıkışlar, aksilikler, duygusal dalgalanmalar olması son derece olağandır. Herkes farklı bir biçimde yas tutar dolayısıyla yas tutan birine ne hissetmesi ya da yapması “ gerekeni” söylemekten kaçının. Yas tutan bir kişi, öfkelenebilir, saatlerce ağlayabilir ya da o da ölmek isteyebilir. Bu gibi durumlarda onları yargılamayın ya da yas tepkilerini kişisel algılamayın.
- Yas Sürecini Bitirmesi İçin Baskı Yapmayın: Yas süreci için belirlenen bir zaman yoktur. Ancak çoğunluk için yaşanan kaybın ardından iyileşme 18 – 24 ay sürer . Bununla birlikte diğerleri için yas tutma süreci daha uzun ya da kısa olabilir. Bu nedenle sevdiğiniz kişiye hayatına devam etmesi için baskı yapmayın ya da “hayat devam ediyor” gibi klişe cümleler kurmayın. Bu aslında iyileşme sürecini uzatabilir.
- Yas tutan birine ne söyleyeceğinizi bilin: Birçoğumuz yas tutan birine ne söyleyeceğimizi bilmenin çok önemli olduğunu düşünür. Aslında durum biraz daha farklı olabilir, dinlemek bir şeyler söylemekten çok daha önemlidir. Yas tutan kişi kaybının kabul edildiğini ve sevdiklerinin unutulmayacağını bilmek ister. Bir gün sessizce oturmak isterken, bir gün omzunuzda gözyaşı dökebilirler sizin tek yapmanız gereken onları dinlemek ve onlar için orada olmaktır.
- Ruh hali değişimlerini kabul edin: Yas tutan sevdiğiniz birinin duygusal dalgalanmaları olacağının farkında olun ve bu dalgalanmaları kabul edin. Bir an için yas sürecindeki kişi kendini iyi hissederken bir sonraki duygunun üstesinden gelemeyebilir. Bu durun yas tutma süreci için normaldir.
- Tavsiye Vermekten Kaçının: Yas sürecindeki sevdiğinize tavsiye vermeyin. Verdiğiniz tavsiyeler her ne kadar iyi niyetli olursa olsun yas tutan kişinin daha kötü hissetmesine yol açabilir. Bu yüzden kişinin kaybının ne kadar büyük olduğunu anladığınızı yas tutma sürecindeki kişinin bilmesini sağlayın. Ona “ bu senin için çok zor olmalı” ya da “ bu senin için ne kadar acı verici olmalı” gibi cümleler kurabilirsiniz.
- Kaybı Açıklamaktan Sakının: Yas tutan birini teselli edeceğini düşündüğünüz “yerinde rahat etsin”, “Allah yanına aldı” gibi söylemlerden kaçının. Bu gibi söylemler beklediğinizin aksine tam tersi bir etki yaratır.
- Pratik Görevlerde Yardımcı Olun: Yas sürecindeki bir kişi gündelik rutin görevlerini yerine getiremeyebilir. Market alışverişi, yemek hazırlama, ev temizliği, bebek bakma vb. faaliyetlerde onlara yardım edin.
- Orada ve Müsait Olun: Yas tutan kişinin iyileşmek için bir zamanı yoktur. Dolayısıyla yas tutan kişinin bolca zamana ve sizin sabırlı olmanıza ihtiyacı vardır. Yas tutan kişiyi sık sık kontrol edin. Henüz konuşmak istemeseler de ya da başkalarının yanında hazır olmasalar bile orda olduğunuzu bilmek bile onlar için çok rahatlatıcıdır.
Yas sürecindeki sevdiğiniz kişiye destek olmak konusunda emin olmasanız da yapmanız gereken en önemli şey gerçekten ilgilenmeniz ve yardım etmek için gösterdiğiniz samimi çabaları yas tutan kişi mutlaka takdir edecektir.